Μάθε πως μπορείς να διδάξεις στο γιό σου την ευγενή άμιλλά του αθλητισμού
Ο αθλητισμός συμβάλλει τα μέγιστα στη σωματική διάπλαση και την ψυχολογική κατάσταση ενός παιδιού. Μέσω των αθλημάτων το παιδί αναπτύσσει νέες σωματικές ικανότητες, κοινωνικοποιείται και βελτιώνει το αίσθημα αυτοπεποίθησής του.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ: Αν είσαι νέος πατέρας μάθε πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος σου
Την ίδια ώρα, όμως, αρκετά συχνά ένα κομμάτι της επιρροής των αθλημάτων στη ζωή ενός παιδιού παραμελείται και είναι εκείνο που αφορά στη συμπεριφορά και τις αρετές που εκείνο υιοθετεί ή αποκτά.
Ο αθλητισμός είναι σημαντικός, όχι μόνο για την υγεία του παιδιού, αλλά και για την παιδεία του. Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, καθορίζει το μέλλον του, καθώς το «θωρακίζει» με αρχές και αξίες που θα το καθοδηγούν για πάντα στη ζωή του.
Το να συμπεριφέρεται ένα παιδί «σωστά» ή «θετικά» την ώρα του αγώνα ή της προπόνησής του είναι κάτι που ακούει πολύ συχνά. Ποιες, όμως, πραγματικά είναι οι συμπεριφορές που θα το βοηθήσουν να βάλει τα δυνατά του και να πετύχει τους στόχους του;
Η νίκη δεν είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου
Σκεφτείτε ότι μπαίνετε στο γήπεδο ή στο στάδιο στο οποίο αθλείστε για έναν σημαντικό αγώνα. Πριν βγείτε στον αγωνιστικό χώρο σας πλησιάζει κάποιος και με την απειλή όπλου σας ξεκαθαρίζει ότι αν δεν κερδίσετε θα βρίσκεται εκεί στο τέλος του αγώνα για να σας πυροβολήσει. Πώς θα νιώθατε και πώς θα αποδίδατε στο παιχνίδι; Πιθανότατα όχι και πολύ καλά, σωστά; Το ίδιο συμβαίνει και με τα παιδιά μας, όταν το μόνο που θέλουμε από αυτά είναι να κερδίζουν. Σίγουρα δεν θα υπάρχει κάποιος να τα απειλεί για τη ζωή τους στο γήπεδο, αλλά αν η πίεση για τη νίκη είναι ασφυκτική τότε το πιθανότερο είναι τα παιδιά να πιστεύουν λιγότερο στον εαυτό τους και να απομακρύνονται από τα όνειρα και τους στόχους τους.
Το ζητούμενο είναι τα παιδιά να αντιμετωπίζουν τα αθλήματα ως κάτι που τα εμπνέει, κάτι συναρπαστικό, κάτι που τα γεμίζει χαρά και αυτοπεποίθηση. Αυτά είναι τα αισθήματα που θα αποτελέσουν τα «καύσιμα» για να συνεχίζει το παιδί να ασχολείται με το άθλημα που αγαπά.
Ο αθλητισμός αποτελεί κομμάτι της ζωής του παιδιού και όχι τη ζωή του την ίδια. Με το να αντιμετωπίζει την ήττα και τη νίκη όπως τους αξίζουν, να μην τις κάνει –δηλαδή- αυτοσκοπό, θα ξέρει ότι και στις αποτυχίες της ζωής (στο σχολείο, τη δουλειά, τις σχέσεις του) μπορεί να επιβιώσει. Αν ο αθλητής καταφέρει να κάνει δική του αυτή την παραδοχή τότε θα μπορεί και να αποδίδει με βάση το κουράγιο, την πίστη και την αφοσίωση και όχι το άγχος και την ανησυχία.
Ο φόβος της αποτυχίας
Ο φόβος της αποτυχίας είναι κάτι σύνηθες, ειδικά ανάμεσα σε αθλητές παιδιά. Παραδόξως, όμως, η αποτυχία αυτή καθ’ αυτή δεν είναι αυτό που τρομάζει τόσο τους αθλητές. Εκείνο που τους αγχώνει περισσότερο είναι οι συνέπειες της αποτυχίας. Πολλά παιδιά φοβούνται ότι οι γονείς τους δεν θα τους αγαπούν, ότι δεν θα είναι αποδεκτά, ότι απλώς σπατάλησαν χρήματα και χρόνο και – φυσικά – ότι το όνειρό τους για τον αθλητισμό θα τελειώσει. Ο φόβος της αποτυχίας, μάλιστα, απασχολεί τόσο πολύ τον εγκέφαλο των παιδιών που στην ουσία δεν συγκεντρώνονται πουθενά αλλού.
Αντίθετα, τα παιδιά που δεν εστιάζουν τόσο στην αποτυχία τους καθοδηγούνται κυρίως από την θέλησή τους να πετύχουν. Οι αθλητές αυτοί συγκεντρώνονται:
Στη βελτίωση
Την προσπάθεια
Τη διασκέδαση
Την εξέλιξη
Όταν οι αθλητές εστιάζουν στα παραπάνω είναι πιθανότερο να καταφέρουν να πετύχουν και να πάρουν τα αποτελέσματα που θέλουν και σε άλλες εκφάνσεις της ζωής τους.
Σημασία στο αποτέλεσμα
Πολλοί αθλητές αλλά και προπονητές θεωρούν ότι αν εστιάσουν στο αποτέλεσμα θα αυξήσουν τις πιθανότητες επιτυχίας τους. Αντιθέτως, αυτή η ενασχόληση με τα αποτελέσματα μειώνει την απόδοση των αθλητών για δύο λόγους: Πρώτον, όταν ο αθλητής επικεντρώνεται στα αποτελέσματα δεν εστιάζει ξεκάθαρα στο τι πρέπει να κάνει στη διάρκεια του αγώνα ώστε να πάρει αυτά τα αποτελέσματα. Δεύτερον, η ενασχόληση με τα αποτελέσματα δημιουργεί άγχος, πίεση και νευρικότητα – καταστάσεις που δεν συνάδουν με την επιτυχία.
Σε έναν ιδανικό κόσμο οι αθλητές θα μπορούσαν να εστιάζουν στην εκτέλεση του αγωνίσματος ή του παιχνιδιού, έτσι θα ήξεραν τι πρέπει να κάνουν καλύτερα για να πετύχουν το στόχο τους. Η αλήθεια είναι, όμως, ότι τα αποτελέσματα έχουν σημασία. Και είναι σχεδόν σίγουρο ότι ο μικρός αθλητής σας είναι αρκετά ανταγωνιστικός για να μην τους δίνει σημασία.
Για να καταφέρετε να «πάρετε» για λίγο – έστω – τις σκέψεις των μικρών αθλητών από τα αποτελέσματα αποφύγετε τις φράσεις όπως «Μην το σκέφτεσαι το αποτέλεσμα», γιατί το μόνο που θα καταφέρετε είναι να αγχώσετε περισσότερο τα παιδιά. Επικεντρωθείτε κυρίως στο τι πρέπει να κάνει το παιδί στη διάρκεια του αγώνα και σταδιακά αυτή η σκέψη θα γίνει βίωμα για εκείνο. Με απλά λόγια, μην αφορίζετε τα αποτελέσματα, αλλά εστιάστε το τι πρέπει να κάνει το παιδί και με τον καιρό η διαδικασία αυτή θα γίνει συνήθεια και στη ζωή του…
Στόχοι ή προσδοκίες
Θεωρητικά, οι προσδοκίες μπορούν να ωθήσουν έναν αθλητή να πιεστεί και να αποδώσει όσο καλύτερα μπορεί. Στην πραγματικότητα, όμως, οι προσδοκίες μπορεί να αποτελέσουν βάρος για τα παιδιά. Ειδικότερα πριν τους αγώνες νιώθουν πίεση για να τις πραγματοποιήσουν και φόβο ότι δεν θα τα καταφέρουν. Μετά τον αγώνα, αν τα καταφέρουν, το καλύτερο αίσθημα που θα νιώσουν είναι ότι απέφυγαν την αποτυχία. Αν δεν τα πάνε και τόσο καλά, τότε νιώθουν καταρρακωμένοι. Είναι προτιμότερο, λοιπόν, να αποφεύγουμε τις μεγάλες προσδοκίες από τα παιδιά μας. Θα καταλάβετε ότι το παιδί νιώθει πιεσμένο να πετύχει για τις προσδοκίες των άλλων, όταν ακούτε φράσεις όπως:
«Εγώ πρέπει να… γιατί αλλιώς…»
«Χρειάζεται να… διαφορετικά θα…»
«Θα έπρεπε να… επειδή εκείνοι…»
Οι στόχοι από την άλλη δίνουν ώθηση στους αθλητές. Τους εμπνέουν και τους βοηθούν να συγκεντρώνονται. Μετά από κάθε αγώνα, αν οι στόχοι επετεύχθησαν τότε η χαρά κατακλύζει το παιδί. Νιώθει περήφανο για τον εαυτό του. Αν δεν τα κατάφερε, τότε θα είναι στεναχωρημένο, αλλά θα θελήσει να δουλέψει σκληρότερα για να πετύχει την επόμενη φορά. Και το ίδιο θα γίνεται και σε πολλές καταστάσεις ακόμα και στην ενήλικη ζωή του.
Επιβίωση ή παραίτηση
Το ανθρώπινο ένστικτο της επιβίωσης μάς λέει ότι αν νιώσουμε κίνδυνο, απειλή ή πίεση πρέπει να απομακρυνθούμε από την πηγή αυτών των συναισθημάτων. Στην περίπτωση του αθλητισμού όμως δεν είναι έτσι. Όταν κάποιος αθλητής “το βάζει στα πόδια” εννοείται ότι δεν αποδίδει με το 100% του εαυτού του ή παραιτείται. Η «επιβίωση», από την άλλη, σημαίνει να παραμείνεις, να συνεχίσεις και να παλέψεις ακόμα και αν δεν βλέπεις τα αποτελέσματα που θέλεις αμέσως.
Πολλοί προπονητές και γυμναστές εστιάζουν στην επιμονή στη διάρκεια των αγώνων. Προσπαθούν να μάθουν στα παιδιά να μην τα παρατούν και αυτή η πεποίθηση γίνεται βίωμα όταν οι αθλητές δεν σκέφτονται διαρκώς την αποτυχία. Δεν εστιάζουν στα αποτελέσματα και σκέφτονται τα δικά τους όνειρα και τους δικούς τους στόχους. Η φαντασία μπορεί επίσης να παίξει σημαντικό ρόλο στην «επιβίωση» των παιδιών σε κάποιο άθλημα. Αν το παιδί – αθλητής φαντάζεται τον εαυτό του δυνατό, με αυτοπεποίθηση και ικανό μέσα στον αγωνιστικό χώρο τότε είναι πολύ πιθανό να καταφέρει να πετύχει αυτό ακριβώς που φαντάζεται και στη διάρκεια του αγώνα, αλλά και στην καθημερινότητά του…
ΠΗΓΗ: pshychologytoday.com
