Έτσι θα καταφέρεις να ανακτήσεις την χαμένη σου αυτοπεποίθηση!
Η αυτοπεποίθηση είναι μια ‘στάση’ που επιτρέπει στο άτομο να έχει μια θετική αλλά και ρεαλιστική αντίληψη για τον εαυτό του και για τις ικανότητές του να χειρίζεται τις καταστάσεις ή τις δυσκολίες που το αφορούν.
Με άλλα λόγια, είναι η πεποίθηση του ατόμου ότι έχει την ικανότητα να πράξει, στα πλαίσια των δυνατοτήτων του και της λογικής, ό,τι επιθυμεί, σχεδιάζει και αναμένει. Αντανακλά, επίσης, την εμπιστοσύνη που έχει στις ικανότητές του αυτές, αλλά και την αίσθηση ότι ασκεί έλεγχο στη ζωή του. Ακόμα και αν κάτι δεν πάει καλά, η θετική στάση και η αποδοχή του εαυτού στα άτομα με υψηλή αυτοπεποίθηση δεν αλλάζει.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ: Τι μπορεί να σημαίνει για σένα αν θαυμάζεις συχνά τον εαυτό σου στον καθρέφτη!
Η αυτοπεποίθηση είναι ένα αναπτυξιακό χαρακτηριστικό, δομείται, δηλαδή, καθώς το άτομο αναπτύσσεται. Σημαντικός στη διαδικασία αυτή είναι ο ρόλος των γονέων: Όταν αποδέχονται το παιδί, ακόμα και όταν κάνει λάθη, αυτό αναπτύσσει υψηλή αυτοπεποίθηση.
Όταν, όμως, το απορρίπτουν, ή όταν είναι πολύ κριτικοί, ή απαιτητικοί, ή υπερπροστατευτικοί και δεν ενθαρρύνουν την ανεξαρτησία του, τότε το παιδί δεν μαθαίνει να στηρίζεται στις δικές του δυνάμεις και να τις αξιολογεί με ακρίβεια. Χάνει έτσι την εμπιστοσύνη στον εαυτό του και τις ικανότητές του. Με τον ίδιο τρόπο, ρόλο στη διαμόρφωση της αυτοπεποίθησης διαδραματίζουν οι φίλοι, οι συνομήλικοι και το κοινωνικό περιβάλλον.
Η εμπιστοσύνη στις ικανότητες που έχουμε και κατ’ επέκταση στον εαυτό μας αποκτάται μέσα από τέσσερις “διαδρόμους”:
- Τις προσωπικές εμπειρίες και επιδόσεις: οι επιτυχίες που έχουμε ενισχύουν την αίσθηση εμπιστοσύνης στον εαυτό και τις δεξιότητες που κατέχουμε, ενώ οι αποτυχίες ή οι ‘ατυχίες’ μας, ιδιαίτερα οι επαναλαμβανόμενες, εξασθενούν την εμπιστοσύνη στον εαυτό.
- Η μάθηση μέσω προτύπων: παρατηρώντας άλλους ανθρώπους, ιδιαίτερα αυτούς που εκτιμούμε ιδιαίτερα, να σκέφτονται ή να συμπεριφέρονται με κάποιο τρόπο, να μας περιβάλλουν με εμπιστοσύνη ή να έχουν οι ίδιοι εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, γίνονται πρότυπα για εμάς που ακολουθούμε αυτό μας διδάσκουν.
- Η λεκτική πειθώ: τα λεκτικά σχήματα, οι ιστορίες ή οι «μύθοι» που μεταφέρουν οι άλλοι για άλλους ανθρώπους ή και για εμάς, γίνονται ‘διάδρομοι’ διαμόρφωσης της αυτοπεποίθησής μας.
- Η συναισθηματική διέγερση: συνήθως θεωρούμε ότι τα καταφέρνουμε στις καταστάσεις που δεν μας γεννούν αρνητικά συναισθήματα. Αντίθετα, στις καταστάσεις, όπου αναπτύσσονται άσχημα συναισθήματα, νιώθουμε αδύναμοι και χωρίς αυτοπεποίθηση.
Κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου πολλά γεγονότα ή καταστάσεις προκαλούν έντονο στρες με επακόλουθο, μεταξύ άλλων, την μείωση της αυτοπεποίθησης. Ένα άτομο μπορεί, λοιπόν, να νιώσει άσχημα εξαιτίας δυσάρεστων καταστάσεων. Μπορεί να αισθανθεί άγχος, θυμό, θλίψη κ.ά. Το φαινόμενο αυτό είναι φυσιολογικό και εκείνο που χρειάζεται είναι ψυχραιμία και κινητοποίηση για να ξεπεραστούν οι δυσκολίες. Οι καταστάσεις, όμως, αυτές μπορεί να προκαλέσουν και σημαντική έκπτωση της εμπιστοσύνης στον εαυτό, κυρίως σε άτομα που έχουν την “προδιάθεση” ή έχουν ήδη χαμηλή αυτοπεποίθηση.
Για να ενισχύσετε την εμπιστοσύνη που έχετε στον εαυτό σας και να νιώσετε καλύτερα, χρήσιμες θα σας φανούν οι παρακάτω προτάσεις:
Ασκηθείτε στις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων και στις στρατηγικές διαχείρισης των αγχογόνων καταστάσεων, κυρίως των χρόνιων, που πιθανώς επιφέρουν μείωση της αυτοπεποίθησής σας.
Ελέγξτε τις δυσλειτουργικές σκέψεις που σας εμποδίζουν να αναπτύξετε υγιή εμπιστοσύνη στον εαυτό σας. Εντοπίστε τις και αναθεωρείστε τις σύμφωνα με τα όσα έχουν ήδη αναφερθεί παραπάνω.
Δώστε έμφαση στις δυνατότητές σας. Ενισχύστε, επιβραβεύστε τον εαυτό σας για κάθε τι που προσπαθείτε. Δώστε πιο πολλή έμφαση στην προσπάθεια, εφόσον από εκεί ξεκινούν όλα, παρά στα αποτελέσματα (που δεν εξαρτώνται πάντα από εσάς μόνο).
Θυμηθείτε τις επιτυχίες που έχετε ως τώρα. Αυτό θα σας βοηθήσει να δείτε τον εαυτό σας σαν σύνολο που πιθανώς έχει κάποια αρνητικά σημεία, αλλά σίγουρα και αρκετά θετικά.
Μην φοβάστε να εκτεθείτε στον κίνδυνο της αποτυχίας. Αναλάβετε κινδύνους και προσπαθήστε όσο μπορείτε. Πάρτε τις νέες εμπειρίες ως ευκαιρίες για μάθηση και όχι ως περιπτώσεις «νίκης» ή «ήττας».
Μπορείτε, αν θέλετε, να νιώσετε άσχημα για τα λάθη σας, αλλά όχι ένοχοι ή ντροπιασμένοι.
Μιλήστε με τον εαυτό σας. Είναι μια ευκαιρία εντοπισμού και αμφισβήτησης των δυσλειτουργικών πεποιθήσεών σας. Πείτε στον εαυτό σας «σταμάτα» και αντικαταστήστε τις παράλογες σκέψεις σας μόλις τις εντοπίσετε. Για παράδειγμα, όταν βρείτε ότι περιμένετε “τέλεια” αποτελέσματα, θυμηθείτε ότι δεν μπορεί ο άνθρωπος να κάνει κάτι τέλειο. Πιθανή και δυνατή είναι μόνο η προσπάθεια ώστε να γίνει κάτι καλά.
Αξιολογείστε τον εαυτό σας. Αλλά, αξιολογείστε τον χωρίς να στηρίζεστε αποκλειστικά στη γνώμη των άλλων. Εστιάστε στο πως ΕΣΕΙΣ βλέπετε τη συμπεριφορά σας, τη δουλειά σας, τα επιτεύγματά σας, τον εαυτό σας. Προσπαθήστε να στηριχθείτε περισσότερο σε αυτό, παρά στο τι λένε οι άλλοι.
Μην υιοθετείτε μια παθητική ή επιθετική στάση απέναντι στους άλλους. Προσπαθήστε να διεκδικείτε τα δικαιώματά σας, γνωρίζοντας τι θέλετε, ποια είναι τα όριά σας, τι αποδέχεστε και τι όχι, αναγνωρίζοντας ότι ίσα δικαιώματα έχουν και οι άλλοι και εσείς. Για περισσότερα σχετικά με το θέμα αυτό μπορείτε να συμβουλευτείτε στη σχετική σελίδα για την Διεκδικητικότητα και τη Διεκδικητική Συμπεριφορά.
